GURU DAN CADARAN SEMASA : PERANAN GURU MENANGANI ISU INTEGRASI NASIONAL

Integrasi antara kaum merupakan isu yang amat diberi perhatian oleh pihak kerajaan ketika menggubal dasar pendidikan selepas negara mencapai kemerdekaannya. Laporan Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 telah menggariskan dengan jelas dasar yang berkaitan dengan nilai-nilai integrasi antara kaum ini. Faktor utama yang menjadi tunjang ke arah pembentukan sistem pendidikan negara selepas mencapai kemerdekaannya ialah perpaduan. Oleh hal yang demikian, matlamat pendidikan KBSR di sekolah rendah untuk memastikan perkembangan murid secara menyeluruh dari aspek intelek, rohani, jasmani, emosi,bakat, akhlak, nilai-nilai estetika dan sosial selaras dengan falsafah dan dasar pendidikan negara iaitu untuk membangunkan negara dan menyemai perpaduan kaum yang kukuh serta integrasi nasional melalui sistem pendidikan yang tersusun dan bersistematik. (Malaysia, 2001)

 

            Seorang pendidik perlu memainkan peranan yang dominan dalam usaha merealisasikan apirasi negara untuk mewujudkan perpaduan kaum. Guru ialah ejen keberkesanan pendidikan. Kejayaan dan keberhasilan guru terhadap tanggungjawab, kelengkapan keilmuan dan keluhuran peribadi disifatkan sebagai cabaran yang harus didepani dengan professional. Berdasarkan garis panduan Kementerian Pendidikan Malaysia dan Pelan Induk Pembangunan Pendidikan, Peranan guru sebagai pembina negara bangsa dan modal insan serta mewujudkan integrasi nasional dalam kalangan murid adalah melalui cara- cara berikut iaitu memperkasa bahasa kebangsaan, memantapkan perpaduan negara dan integrasi nasional serta memupuk kecintaan terhadap seni, warisan dan budaya bangsa.

            Bahasa Melayu juga berperanan sebagai bahasa perpaduan. Perpaduan begitu penting dalam masyarakat yang berbilang bangsa. Tanpa perpaduan negara akan kucar-kacir dan musnahlah sebuah negara beraulat. Di Malaysia ini, terapat tiga kaum utama iaitu kaum Melayu, Cina dan India. Kaum Melayu merupakan penduduk asal Malaysia dan mempunyai penduduk yang melebihi lima puluh peratus daripada keseluruhan warganegara di sini. Oleh sebab itulah bahasa Melayu telah dipilih berdasarkan kaum majoriti penduduk. Bahasa ini wajib diketahui oleh setiap kaum kerana bahasa ini menjadi bahasa utama dalam konteks hubungan antara kaum. Bagi merealisasikan peranan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan agen perpaduan negara, Penyata Razak dijadikan sebagai asas Ordinan Pelajaran 1957. Menurut penyata itu, bahasa dan pendidikan dapat digunakan sebagai alat untuk meningkatkan persefahaman perpaduan kebangsaan anatara penduduk yang berbilang kaum.

 

          Dengan ini, bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan hendaklah memainkan peranan yang penting untuk meyatupadukan semua kaum di negara ini. Ini selaras dengan pendapat Garvin dan Mathiot ( 1968 ) yang mengatakan bahawa fungsi simbolik sesuatu bahasa standard ialah fungsi penyatuan. Dalam hal ini, bahasa itu boleh bertindak sebagai alat yang menghubungkan penutur-penutur yang menuturkan berbagai-bagai dialek bahasa yang sama, dan dengan sedemikian menyatukan mereka ke dalam satu masyarakat bahasa. Hasil daripada penyatuanpaduan ini, akan wujudlah satu bangsa yang dikenali sebagai bangsa Malaysia. Penyatupaduan rakyat sesebuah negara jarang berlaku dengan hanya bersefahaman dalam politik dan agama sahaja. Akan tetapi bahasa yang merupakan alat pengisi pemikiran dan alat untuk melahirkan pendapat dan fikiran itu merupakan alat perpaduan yang sebaik-baiknya. Dalam hal ini, bahasa Melayu mendukung tanggungjawab dalam perpaduan rakyat Malaysia.

            Oleh itu, bagi melaksanakan garis panduan tersebut, guru perlu menangani cabaran integrasi nasional dengan menggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan di sekolah sebagai bahasa perpaduan. Guru harus menerapkan dan menanam rasa cinta akan bahasa Malaysia dalam jiwa muridnya. Antara cara dalam usaha memperkasakan bahasa ini adalah dengan mengadakan program-program seperti pertandingan debat, pidato, dan bahas. Pertandingan menulis artikel, Minggu Bahasa dan Kebangsaan serta program Wacana Ilmu dan lain- lain

Peranan guru seterusnya adalah memantapkan perpaduan dan integrasi nasional .Kementerian Pendidikan Malaysia telah memperkenalkan Rancangan Integriti Murid untuk Perpaduan (RIMUP). RIMUP adalah sebuah program yang menggalakkan penglibatan masyarakat setempat, para guru,dan kerjasama murid-murid dalam kegiatan-kegiatan khas serta penggunaan bersama kemudahan peralatan, penggemblengan tanaga dan kepakaran.  Matlamat utama RIMUP adalah untuk melahirkan generasi Malaysia yang berilmu pengetahuan, memiliki jiwa dan peribadi yang unggul, bersemangat muhibah dan mampu menghadapi cabaran secara kolektif dan bersepadu.

Justeru itu, guru perlulah menerima cabaran dan berusaha untuk melaksanakan dengan sebaik mungkin aktiviti RIMUP tersebut di sekolah. Terdapat pelbagai aktiviti yang boleh dijalankan antaranya dari bidang kecemerlangan akademik, aktiviti yang boleh dilaksanakan adalah seperti Seminar, Karnival,debat dan lain-lain. Bagi bidang sukan dan permainan pula banyak juga aktiviti yang boleh dijalankan seperti permainan tradisional, sukan rakyat dan mencari harta karun. Seterusnya bagi bidang kokurikulum  aktiviti kebudayaan, sambutan serta perayaan, perkhemahan dan lawatan boleh dijalankan. Begitu juga aktiviti khidmat masyarakat juga boleh dibuat seperti aktiviti gotong-royong, melawat rumah orang-orang tua dan bantuan bencana alam turut boleh dipraktikkan dalam kalangan murid.

Seterusnya, guru turut berperanan dalam memupuk kecintaan terhadap seni, warisan dan budaya bangsa dalam usaha mencapai matlamat integrasi nasional. Bagi menangani cabaran integrasi nasional guru perlulah menyemai dan memupuk semangat patriotisme secara berterusan dalam kalangan murid. Sebagai contoh semangat ini boleh dipupuk ke dalam diri pelajar daripada pelbagai aktiviti rutin yang dijalankan di sekolah. Antara aktiviti yang dapat menanamkan semangat patriotisme termasuk aktiviti perbarisan, menaikkan bendera dan menyanyikan lagu kebangsaan dan lagu patriotik semasa perhimpunan mingguan sekolah. Selain itu juga semangat patriotisme juga dapat dipupuk melalui sambutan bulan kemerdekaan yang diadakan di sekolah. Pelajar digalakkan melibatkan diri dalam segala aktiviti yang dianjurkan oleh pihak sekolah seperti mendeklamasikan sajak, syair,pantun, puisi, penulisan karya kreatif, pertandingan nyanyian lagu-lagu patriotik dan lain-lain. Semua aktiviti yang dianjurkan bertujuan untuk menanam rasa cinta akan negara, memupuk semangat perpaduan dan semangat hormat-menghormati serta peka terhadap sensitiviti masyarakat pelbagai kaum dalam kalangan pelajar.  Guru juga berperanan untuk menerapkan nilai-nilai murni yang dapat mencapai perpaduan negara dan integrasi nasional dalam kalangan pelajar yang berbilang bangsa sepanjang aktiviti yang dijalankan. Guru juga boleh menggalakkan penglibatan aktif dalam kalangan pelajar melalui penglibatan dalam aktiviti kokurikulum seperti kuiz Bina Bangsa, Kem pencinta akan Warisan Seni, Kempen Kibar Jalur Gemilang dan bahas perpaduan. Pelajar berbilang kaum diberi peluang oleh guru untuk berinteraksi dalam pelbagai aktiviti di sekolah. Aktiviti sebegini mampu membina jati diri serta menanam sikap kecitaan kepada bangsa dan negara.

Konsep sekolah wawasan yang dipraktikkan juga memerlukan peranan yang besar dalam kalangan guru yang juga berbilang bangsa. Wujudnya konsep sekolah wawasan ini bertujuan untuk melahirkan anak bangsa Malaysia yang lebih bersifat cintakan negara. Penubuhan sekolah ini bertujuan untuk mengeratkan perpaduan dalam kalangan pelajar yang berbilang kaum di Malaysia. Pelajar akan mudah dipertemukan kerana berada di satu tapak persekolahan yang sama. Mereka menggunakan kurikulum yang sama walaupun masih menggunakan bahasa ibunda dalam pelajaran masing-masing. Sekolah wawasan menempatkan tiga aliran sekolah yang berbeza bagi membolehkan pelajar-pelajar berinteraksi antara satu sama lain dengan menggunakan bahasa kebangsaan. Bagi memastikan matlamat penubuhan sekolah wawasan ini dapat dicapai maka peranan guru adalah amat dituntut. Guru perlu bergerak seiring dengan matlamat yang telah ditetapkan. Guru perlu sentiasa mencari dan memberi peluang agar wujudkan interaksi dan hubungan yang baik antara pelajar yang berbilang kaum.